Η αρχαίοι Έλληνες πρόσεχαν ιδιαιτέρως την συμπεριφορά τους και, όπως ξέρουμε, ήταν φιλοσοφημένοι άνθρωποι, άνθρωποι ορθά σκεπτόμενοι. Σε άλλα άρθρα που έχω γράψει, ίσως να έχετε καταλάβει και από μόνοι-ες σας πόσο έξυπνοι ήταν.
Δε θα μπορούσαν λοιπόν οι αρχαίοι Έλληνες να μην έχουν και έναν μύθο για την «έπαρση», την κατάσταση αυτή τη συμπεριφοράς που νομίζει κάνει «πως όλοι άλλοι περιστρέφονται γύρω του».
Ο μύθος που θα πούμε, βέβαια έχει πολλά επίπεδα ανάλυσης αλλά εδώ, οπωσδήποτε θα εξυπηρετήσει το σκοπό μας. Να ποιος είναι αυτός ο μύθoς:
H Νιόβη, ήταν κόρη του Βασιλιά Τάνταλου της Φρυγίας και αδερφή του Πέλοπα. Η Νιόβη παντρεύτηκε το γιο του Θεού Δία Αμφίονα, που ήταν Βασιλιάς της Θήβας. Με τον Αμφίονα η Νιόβη γέννησε δεκατέσσερα παιδιά, επτά αγόρια και επτά κορίτσια.
Η Νιόβη γέννησε επτά αγόρια, τον Σίπυλο, τον Ευπίνυτο, τον Ισμηνό, τον Δαμασίχθονα, τον Αγήνορα, τον Φαίδιμο, τον Τάνταλο, και ίσο αριθμό κοριτσιών, την Εθοδαΐαν (ή, όπως την αποκαλούν ορισμένοι, Νέαιρα), την Κλεόδοξα, την Αστυόχη, τη Φθία, την Πελοπία, την Αστυκράτεια, την Ωγυγία.
Η Νιόβη λοιπόν, κάποτε είπε πως είχε πιο όμορφα παιδιά από αυτά της Λητούς (μητέρα του Θεού Απόλλων και της Θεάς Άρτεμης). Αυτό βέβαια ήταν ύβρις κατά των Θεών.
Εδώ να κάνουμε μια παρένθεση «Η ύβρις γενικά εθεωρείτο η αλαζονική στάση με προσβλητικό τρόπο ενάντια σε κάτι άλλο, όπως στους νόμους της πολιτείας, αλλά κυρίως, στους Θεούς και τη Θεία Δικαιοσύνη.
Αυτή λοιπόν, η Νιόβη, με τη στάση της αυτή, διέπραξε ύβρη. Και μάλιστα ενάντια σε Ολύμπιους Θεούς. Συνέκρινε τα θνητά παιδιά της με τα παιδιά της Λητούς και του Δία; Νόμιζε πως αυτή η προσβολή θα έμενε ατιμώρητη; E, λοιπόν πράγματι δεν έμεινε.
Ο Απόλλων και η Άρτεμης ξέπλυναν αυτή τη προσβολή με τρόπο αυστηρότατο αλλά σίγουρα παραδειγματικό. Πήραν τα τόξα τους και σκότωσαν ένα προς ένα όλα τα παιδιά της Νιόβης για την ύβρη που εξαπέλυσε.
Μπορούμε να φανταστούμε την μητέρα – Νιόβη να μετανιώνει εκείνες τις στιγμές για την ύβρη της, να παρακαλάει γονατιστή τους Θεούς ενώ τα δάκρυα να κυλούν στα λευκά και λεία μάγουλά της. Μπορούμε να τη φανταστούμε να βλέπει τα παιδιά της να πέφτουν ένα προς ένα στο χώμα και να το βάφουν με το ζεστό πορφυρό αίμα τους, και η ίδια σε κάθε θάνατο να βγάζει κραυγές απόγνωσης. Ποια μάνα θα ήθελε να δει να πεθαίνουν τα παιδιά της;
Αλλά η τιμωρία δεν είχε τελειώσει εκεί. Τα παιδιά θα έμεναν εκεί άταφα για εννέα ημέρες με νόμο των Θεών επειδή. Έτσι θα συμπληρωνόταν η απάντηση απέναντι στην ύβρη. Μάλιστα, όποιος πήγαινε να τα θάψει, πέτρωνε.
Τελικά, οι ίδιοι οι Θεοί έθαψαν, ύστερα από της παρακλήσεις της Νιόβη, τα νεκρά παιδιά. Η συμφορά που έπαθε η Νιόβη ήταν σημάδι πως οι Θεοί οργίζονται με την ύβρη και δεν αφήνουν να περάσει ατιμώρητη.
Τα κλάματα βέβαια της θνητής μητέρας δε σταμάτησαν. Αυτή, σύμφωνα με τον Σοφοκλή, έφυγε και πήγε στο βουνό Σίπυλο (όρος στην Μικρά Ασία). Εκεί, ο Θεός Δίας, τη λυπήθηκε και την μεταμόρφωσε σε έναν βράχο.
Πράγματι ακόμη και σήμερα σε εκείνο το βουνό υπάρχει ένας βράχος που μοιάζει με μορφή γυναίκας που κλαίει, και που λέγεται πως είναι η Νιόβη.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
Ουσιαστικά, ο μύθος μας λέει το εξής:
H υπεροψία μας, η αγένειά μας, η έπαρσή μας ενάντια στα Θεία (αλλά και στην καθημερινότητα σε ανθρώπους) είναι στην καλύτερη των περιπτώσεων ψυχολογικό πρόβλημα. Στη χειρότερη, όποιος διαπράττει ύβρη, κάνει μια αναίδεια του χειρίστου είδους. Αυτή την αναίδεια, αυτή τη προσβλητική συμπεριφορά, δε δέχτηκε ο Απόλλων και η Άρτεμις. Βέβαια, για να είμαστε ξεκάθαροι, αυτό το άρθρο δε κάνει προτροπή σε βίαιες πράξεις ή λεκτικές επιθέσεις ως απάντηση σε κάποια αγένεια. Σε καμία περίπτωση! Το άρθρο απλά λέει πως δεν πρέπει να είμαστε υπερόπτες – και μάλιστα ειδικά απέναντι στους Θεούς. Δεν χρειάζεται να βγάλουμε το μένος των άλλων (ειδικά των Θεών) με τα λόγια μας. Ας είμαστε ταπεινοί και τότε ίσως να έχουμε την Αγάπη όλων.
Μάριος Π.
YouTube Channel: https://www.youtube.com/channel/UCD7ZgI8g48KNyeQSwd8CK7A
